Doğal Gaz'a geçiş ve kullanım...

Doğalgaza geçişte binalarda yapılması gerekenler nelerdir?

- Doğalgaz Kullanılacak Alanda Teknik Inceleme:Sistemin kurulacağı yerde ısı ihtiyacı,cihaz seçimi,havalandırma sisteminin belirlenmesi,baca uygunluğu gibi dönüşümle alakalı teknik konularda inceleme yapılır.
- Kalorifer Kazanlarında Dönüşüm:Mevcut (kömür - fuel oil) kazanlar inceletilerek bu kazanlarda dönüşüm yapılabileceği gibi,yeni doğalgazlı kazanda monte ettirilebilir.Isı kapasitesi ve mevcut radyatörlerler de göz önünde bulundurulmalıdır.
- Baca Dönüşümü:Diğer yakıtların kullanıldığı binalarda bacalar geniş olduğundan, doğalgaza geçişte baca kesitlerinin daraltılması gerekmektedir.Çünkü bacanın eski haliyle kullanılması bacada yoğuşmaya neden olur.Bu durum bacada hasarlara ve kazan borularında çürümeye yol açar.

Kullanım Alanları

Merkezi Isıtma Amaçlı Kullanım

Merkezi sistem birden fazla bağımsız bölümün bir kazan dairesinden ısıtılmasıdır.
Genellikle 12 veya daha fazla bağımsız bölüm içeren binalarda ilk yatırım maliyeti ve tesisatın işletme şartları açısından tavsiye edilir.
Doğalgaz kullanımında merkezi ısıtma kalorifer kazanı,brülör,otomatik kontrol sistemi,sirkülasyon pompası,emniyet donanımları,vana, pompa,doğalgaz sayacı,izolasyon,borulama,baca,tesisat armatürleri,gibi temel unsurlardan oluşan bir sistemdir.
Doğalgaz yakıldığında duman gazları ile
birlikte su buharı ortaya çıkmaktadır.Duman gazlarındaki su buharının kazan içinde yoğuşması kazanın ömrünü kısaltan en önemli faktördür.Yoğuşan su buharı asidiktir ve metal malzemede tahribata neden olur.Bu nedenle merkezi ısıtma sistemlerinde kullanılan kazanlarda yoğuşma kontrol altına alınmalıdır.Bu ise otomatik kontrol vasıtasıyla dönüş suyunun kontrolü ile gerçekleşir.
Ilk yatırım ve işletme maliyeti düşüktür.Özellikle otomatik kontrol ilavesi ile sistem daha kontrollü hale geldiği için işletme maliyeti daha da düşecektir.Ayrıca ısınma tek noktadan olduğu için daha emniyetlidir.


Merkezi ısıtma sisteminin ana elemanları kazan ve brülörlerdir.

Çelik kazanlar

Çelik esnek bir malzeme olduğu için ısı tekniğinde en uygun malzeme olarak bilinmektedir.Yüksek ısıl gerilimlere dayandığından çatlama riski yoktur.Çelik kazanların uluslararası standartlara uygunluk şartı aranmalı, doğalgaza uygun dizayn edilmiş olmalıdır. Fiyatları diğer seçeneklere göre ucuz,tamiratı daha kolay ve kireçlenme riski düşüktür.

Blok olarak üretildikleri için nakliyeleri,dar yere sokulmaları dökme dilimli kazanlar gibi kolay değildir.

Çelik kazanlar TSE 497, TSE 4040, TSE 4041(ısıl verim, kapasite)satandartlarına uygun olmalıdır.

Döküm kazanlar

Çelik kazanın kazan dairesine taşınamadığı durumlarda dilimler halinde döküm kazan kullanılabilir.Dilimlerin montajı mutlaka uzman kişilerce yapılmalıdır.Ömürleri uzundur, pahalıdırlar, kullanımdan kaynaklanan döküm çatlakları tamir edilemeyeceğinden dilim değişimi gerekir,dilim ilavesi ile kapasite artırımı mümkündür.Döküm gevrek bir malzeme olduğundan uygun olmayan kullanım ve işletme koşullarında çatlama riski vardır.
Döküm kazanların ithal edildiğinde,DIN 1691 ve 4702 normuna yerli kazanlarında TSE 430,4040,4041 (ısıl verim) satndartına uygun olması gerekir.

Yoğuşmalı kazanlar

Duman gazlarında bulunan su buharının kazan içerisinde yoğuşması kazan ömrünü olumsuz etkilediğinden engellenmek istenir.Bu nedenle su buharı duman gazı ile birlikte bacadan atmosfere atılır.

Ancak bu su buharı bir enerji taşımaktadır ve klasik tip sıcak su kazanlarında bu enerjiden faydalanmak mümkün değildir.
Günümüzde bu enerjiden de faydalanmanın yolları bulunmuştur.Yoğuşmalı kazanlar duman gazında bulunan su buharını yoğunlaştırarak ve baca gazı sıcaklığını düşürerek ilave enerji kazanır.
Yoğuşmalı kazanlarda baca gazındaki su buharının yoğuşturulması için gazların temas ettikleri yüzeylerin sıcaklıkları baca gazı yoğuşma sıcaklığı değerinin altında olmalıdır.Aksi halde bir yoğuşma olmaz. O halde yoğuşmalı kazanların etkin bir şekilde kullanılması için,sistem su sıcaklıkları yoğuşma sıcaklıklarının altında olmalıdır.

Doğalgazda kullanılan brülörler de şu şekilde sınıflandırılır.

Üflemeli Brülörler

Dökme dilimli kazanlarda dilim ilavesiyle kapasite yükseltilmesinde brülör değişimi gerekmeyebilir.Bu tip brülörlerde yanma havası bir fan vasıtasıyla alınır. Üflemeli brülörlü kazanlarda brülör değişimi vasıtasıyla yakıt tipi rahatlıkla değiştirilebilmektedir.Merkezi kazan sistemlerinde mutlaka 2 - 3 kademeli ve modülasyonlu brülörler tercih edilmelidir.Tek kademeli brülörler daha küçük kapasitelerde (örneğin 70 kw altında)tercih edilebilir.
Havalandırmanın rahat olmadığı kazan dairelerinde tercih edilmelidir, gürültüleri fazladır,hareketli parçaları olduğundan arıza ihtimali daha fazladır,bağlandığı kazandan söküldüğünde kazandan başka bir yakıt yakabilir.

Atmosferik Brülörler

Yakma sistemi evlerimizde sofbenin aynısıdır,gürültü yok denecek kadar azdır, bu tip brülörler doğalgaz ve LPG yakarlar,kazan dairesi havalandırmasının iyi olması gerekir,baca bağlantısının rahat olması gerekir,arıza ihtimali yok gibidir.

Alevsiz Brülörler

Seramik fiber yanma kafası dolayısıyla alevsiz yanma teknolojisine sahip bir brülördür.Yalnızca kendisine özel kazanlarda kullanılabilir.Özel bir brülördür.

Çift Yakıtlı Brülörler

Hem fuel oil hem de gaz yakabilen brülörler olup,gazın kesilmesi halinde fuel oil ile çalışma imkanı sağlar.Kesintisiz çalışmak zorunda olan endüstriyel tesislerde tercih edilirler.

Kişilerin ısıtma cihazlarını yaşadıkları mahalde kendi konfor ve istekleri doğrultusunda kullanarak ısınma şeklidir.
Bireysel ısıtmada genel olark ilk yatırım maliyeti merkezi sisteme göre daha yüksek olmasının yanısıra işletme maliyeti de,cihazların ulaştığı verim değerlerinin düşük olması nedeniyle daha yüksektir.

Tercih edilmesinin başlıca nedeni yakıt ücretlerinin kişiye özel olarak ödenmesidir.

Her dairenin bağımsız ısıtılması anlamına gelen bireysel kullanıma yönelik ısıma sistemlerini kombiler,kat kaloriferi ve sobalı ısıtma sistemleri ve şömineler oluşturmaktadır.


Kat Kaloriferleri

Kat kaloriferleri,kazan içindeki suyun istenilen sıcaklıkta ısıtılması ve bunun bir pompa vasıtasıyla radyatörlerde dolaştırılması ile mekanınısıtılmasını sağlayan cihazlardır.

Kat kaloriferli sistemlerde kullanılan yakma sistemi,Kat Kalorifer kazanı,Çelik Kazan,Çelik Dumanlı Borulu Kazan,Döküm Kazan olarak sınıflandırılır.

Kat kalorifer kazanları tamamen doğalgaza uygun dizayn edilmiş olabileceği gibi mevcut mazotlu kat kalorifer kazanlarının doğalgaza dönüşümü de mümkün olabilir.

Kat kaloriferlerinin kazanları hem atmosferik hem de üflemeli brülörlü olabilir. Boylerli tip cihazlarla sıcak su teminide sağlanabilmektedir.

(a)